1946 - 2002
M’46 Geschiedenis van 1946 – 2002
tekst Lucy Spoelstra
Direct na de donkere tijd van de tweede wereldoorlog bestond overal in het land behoefte aan plezier en feestvieren. Zo ook in Maastricht bij de Katholieke Jonge Middenstandsvereniging. Daar werden de feestavonden opgeluisterd met door de eigen leden gespeeld toneel, dat vooral beoordeeld werd op de geboden amusementswaarde. Bij twee van de acteurs groeide al snel een verlangen naar meer kwaliteit en Theo de Beer en Bèr Veugen besloten daartoe een eigen toneelvereniging op te richten: “Toneelgroep Maastricht’46”. Theo werd voorzitter en Bèr nam de zakelijke leiding voor zijn rekening. Nadat Theo de Beer helaas al in 1964 overleed, zou Bèr Veugen nog meer dan 35 jaar tot aan zijn dood in 2000 de altijd enthousiaste drijvende kracht achter de succesvolle ontwikkeling van M’46 blijven, niet alleen als voorzitter, maar vooral als acteur in talloze (hoofd-)rollen en ook regelmatig als regisseur. Vanaf ongeveer 1990, toen Bèr’s gezondheid hem noopte wat minder hooi op de vork te gaan nemen, was het Jef Piters, op wie steeds meer een beroep werd gedaan, zowel als acteur, als ook om te regisseren en leiding te geven waar dat nodig was. Hij heeft daarmee veel betekend voor de groep.
Van het begin af aan was M’46 vol ambitie: de voorkeur ging uit naar het repertoire van beroepsgezelschappen, met auteurs als Carlo Goldoni, Paul Gallico, Neil Simon, Molière, Shakespeare, George Bernard Shaw, Peter Ustinov, Jean Anouilh, Herman Lutgerink, Alex van Warmerdam en vele anderen. Wel gespeeld door amateurs, maar niet amateuristisch en daarom zo veel mogelijk onder leiding van beroepsregisseurs uit binnen- en buitenland, zoals Eric Schneider, Elise Hoomans, Jochem Weber Unger en Joachim Hildebrandt.
Erkenning voor de hoge kwaliteit kreeg M’46 toen het na de heropening van de schouwburg in 1959 met “Al mijn zonen” van Arthur Miller een plaats kreeg in één der abonnementsseries.
Het grootste succes was ongetwijfeld de eindoverwinning van het Landjuweel in mei 1981 te Haarlem met Vrijdag van Hugo Claus. De regie was in handen van de uit Hasselt afkomstige Georges Meuwis.
In de Volkskrant van 18 mei 1981 schrijf recensent Jan Paul Bresser:
Ik had me best wat voorgesteld van een weeklang amateurtoneel in de Haarlemse
Stadsschouwburg, maar zo’n voorstelling als “Vrijdag” had ik niet verwacht.
Iedere namaak is buitengesloten, de vier spelers en dan vooral Bèr Veugen als
Georges Vermeersch en Gerda Peters als zijn vrouw Jeanne, hebben in hun spel
een natuurlijk evenwicht, dat zich concentreert op een zo groot mogelijke
verstaanbaarheid van de ingedikte emoties, op de aanwezigheid van menselijkheid
en de afwezigheid van trucs, van geforceerde theatrale hoogstandjes.
Eind augustus van dat jaar werd M’46 samen met de winnende groepen uit 22 andere landen uitgenodigd om deel te nemen aan het 7e Wereldfestival van Amateurtoneel, dat elke 4 jaar in Monaco wordt gehouden. In de feestzaal van het befaamde Casino gaven ze een geslaagde voorstelling in aanwezigheid van Prinses Grace van Monaco.
In 1956 kreeg M’46 de beschikking over een repetitieruimte op de zolder van het Pesthuis. Meer dan 25 jaar heeft het bestuur er van gedroomd en er voor gevochten om van het vochtige, krakkemikkige en brandgevaarlijke pand een eigen vestzaktheater te mogen maken.
Bij het 40-jarig jubileum kwam de toenmalige wethouder van cultuur, mevrouw Nella Lazar, als cadeau van de Gemeente het bericht brengen dat het Pesthuis gerenoveerd zou worden, waarbij op de eerste etage 8 woningen zouden worden gerealiseerd. M’46 kreeg begane grond en kelder casco en de toestemming om daar het felbegeerde eigen theatertje te vestigen. Met inzet van voornamelijk vrijwilligers (de eigen decorbouwersgroep) werd in anderhalf jaar een sfeervol theater annex theatercafé uit de grond gestampt, dat op 7 oktober 1989 officieel kon worden geopend.
Kort daarna werd als eerste stuk “De Fantast” (I’m not rappaport) van Herb Gardner door Frans Keulen en Bèr Veugen op de eigen toneelplanken gezet, keer op keer voor een uitverkochte zaal. Ook ditmaal werd M’46 hiermee winnaar van het Toernooi der Lage landen in Elsloo.
Helaas kreeg M’46 in 2001 te maken met een grote brand, waarbij de inventaris van het Pesthuystheater voor een groot deel in vlammen opging. Het duurde een hele tijd voordat het theater kon worden herbouwd volgens de nieuwe eisen van de tijd.
Pas in 2005 kon het vernieuwde vestzaktheater in gebruik genomen worden. Het vestzaktheater wordt beheerd door Stichting PesthuysPodium en Toneelvereniging M’46 behoort sindsdien tot de huisgezelschappen van PesthuysPodium.
Inmiddels maakt M’46 deel uit van een grote groep toneelgezelschappen die Maastricht rijk is. Voor het publiek veel keus en M’46 blijft werken om het publiek te blijven boeien en samen plezier te beleven en iets moois te laten zien.
Hieronder een aantal gespeelde toneelstukken, verzameld aan de hand van diverse artikelen in de periode 1946-2002. Deze lijst is beslist niet compleet. Mocht u nog toneelstukken weten die door M’46 gespeeld zijn dan willen wij dat graag van u vernemen.
1946 Man in uniform J. van Randwijk
1947 Mara Herman Middendor
1948 De mooiste ogen van de wereld Jean Sarment
1949 Candida Bernard Shaw
1950 De woeste hoogten Emily & Charlotte Bronté
1958 Negen uur precies Jack Popplewel
1958 Kasteel te koop Alan Melville
1959 De grote stilte Terence Rattigan
1959 Al mijn zoons Arthur Miller
1960 Voorlopig vonnis Joseph van Hoek
1961 De liefde van de 7 poppen Paul Gallico
1962 Het bal ?
1962 De engel met de bloempot Miguel Mihura
1966 Bruid in de morgen Hugo Claus
1969 George Daudin Molière
1975 De wals der toreadors Jean Anouilh
1976 Ciao Marc Gilbert Sauvajon
1981 Mensenkinderen J.J. Voskuil
1981 Vrijdag Hugo Claus
1985 Eva Bonheur Heyermans
1985 Barefoot in the Park Niel Simon
1986 Gekooid Herman Lutgerink
1987 De wind waait door de takken van de Sassafras René De Obaldia
1988 Bloedvlinders ?
1990 De Fantast (I'm not a Rappaport) Herb Gardner
1991 Viktor of de kinderen aan de macht Roger Vitrac
1991 De gijzelaar Bredan Behan
1993 Een bijzonder prettig vergezicht Paul Haenen
1996 De miraculeuze comeback van Mea L. Loman Guus Vleugel
1997 Neoptolamos Koos Terpstra
1997 De Roof van de Gordel Ben W. Levy
1997 Scoen Blazoen Gèr Bertholet
1999 Een vlo in het oor Georges Feydeau
1999 Nathan de Wijze G.E. Lessing
2000 Met oprechte deelneming (De zelfmoordenaar) Nikolaj Erdman
2001 De Brizmillah Elie Asser
2003 De Goedkeuring Moniek Kramer
2003 Karel Slawomir Mrozek
2003-2004 Prinses zonder Hart Franklyn
2004 Tussen Ons (eigen script)
2005 Zondagskinderen Bob Larby
2005 De Meisjeskamer Jonna Schipper
2005 Taverne Thebe Jean Anouilh
2005-2006 Kaatje is verdronken Alex van Warmerdam
2006-2007 De Ivoren Deur Paul Biegel
Van onderstaand vermelde voorstellingen is het jaartal van uitvoering door M46 niet bekend
De Spaanse hoer Hugo Claus
Het atelier Jean Claude Grumberg
Oh Pa, arme Pa Arthur Kopit
Early days / Vroeger David Storey
Voorlopig vonnis Joseph van Hoek
De herbergierster Carlo Goldonie
Wijlen moeder de vrouw Georges Feydeau
Half in de boom Peter Ustinov
The Sunshine Boys Neil Simon
The old couple Neil Simon
Hieronder een aantal regisseurs, verzameld aan de hand van diverse artikelen in de periode 1946-2002
Deze lijst is beslist niet compleet. Mocht u nog regisseurs weten die met M’46 vaak verschillende keren gewerkt hebben, dan willen wij dat graag van u vernemen.
Elise Hoomans, Gaston van Erven, Bert Dronkert, Cas Baas, Jochem Weben-Unger, George Meeuwis, Bèr Veugen, Herman Lutgerink, Jef Piters, Annetje van Dijk, Peter Stam, Jos Salden, Jos Prop, Jos Jonkers.
Hier volgt meer informatie.